Schenk- en erfbelasting in een buitenlandse situatie

Bij een schenking of erfenis aan of uit het buitenland krijgen Nederlanders te maken met internationale belastingregels. Elk land hanteert zijn eigen heffingsregels, wat kan leiden tot dubbele belasting of juist geen heffing. Deze blog geeft de fiscale aandachtspunten, bijvoorbeeld in Nederland, Spanje, Frankrijk en Duitsland.

Hoe bepalen landen of zij mogen heffen?

Landen hebben aanknopingspunten in hun wetgeving om te bepalen of zij schenk- of erfbelasting mogen heffen. Veelvoorkomende aanknopingspunten zijn:

1. De woonplaats van de schenker of erflater.
2. Nationaliteit van de schenker of erflater.
3. De woonplaats van de verkrijger. Dit speelt bijvoorbeeld in Spanje een grote rol.
4. Ligging van het vermogen. Denk aan onroerend goed of bankrekeningen in een specifiek land.
5. Domicile (woonintentie). In landen zoals het VK is het ‘domicile’-begrip bepalend.

Sommige landen combineren deze aanknopingspunten, zoals Frankrijk en Duitsland, die heffen op basis van zowel woonplaats van de erflater als van de verkrijger.

Nederland: heffing op basis van woonplaats schenker of erflater

In Nederland wordt alleen schenk- of erfbelasting geheven als de schenker of erflater in Nederland woont. De woonplaats van de ontvanger doet er in beginsel niet toe. Maar er zijn uitzonderingen:

• Heeft de schenker of erflater de Nederlandse nationaliteit en is hij of zij binnen 10 jaar voor de schenking of het overlijden uit Nederland vertrokken? Dan wordt die persoon nog steeds fictief als inwoner beschouwd en mag Nederland alsnog heffen (zie ook: dit artikel van de Belastingdienst).
• Heeft de schenker geen Nederlandse nationaliteit? Dan mag Nederland alleen heffen bij schenkingen tot één jaar na vertrek uit Nederland.

Buitenlands vermogen: wanneer ontstaat dubbele heffing?

Dubbele belasting kan ontstaan als Nederland en een ander land allebei belasting willen heffen over dezelfde verkrijging. Bijvoorbeeld de schenker:

• Woont in Nederland, maar laat een vakantiehuis in Frankrijk na.
  Frankrijk zal erfbelasting heffen vanwege de ligging van het onroerend goed. Nederland mag ook erfbelasting heffen. Er is geen erfbelastingverdrag tussen Nederland en Frankrijk (2025). Nederland geeft op basis van artikel 47 van het Besluit voorkoming dubbele belasting 2001 een vermindering.
• Heeft geld op een bankrekening in Spanje en overlijdt als inwoner van Nederland.
  Zowel Nederland als Spanje heffen erfbelasting. Maar de Spaanse belasting komt niet volledig in mindering op de Nederlandse aanslag. De verkrijger mag de Spaanse erfbelasting slechts als schuld in mindering brengen op de waarde van de verkrijging. Bij een verkrijging van 100 en 20 Spaanse belasting, heft Nederland over 80 (los van eventuele vrijstellingen/drempels etc.).

Geen belastingheffing is ook mogelijk

Er zijn ook situaties waarin soms helemaal geen schenk- of erfbelasting hoeft te worden betaald. Bijvoorbeeld indien:

• De schenker of erflater in een land woont dat geen schenk- of erfbelasting kent (bijvoorbeeld Israel of Rusland).
• Het land van de schenker of erflater alleen belasting heft bij verkrijging door een inwoner van dat land (zoals Nederland), en de verkrijger in het buitenland woont.

Nederlandse ouders die langer dan 10 jaar in Spanje wonen, kunnen onder voorwaarden niet-Spaans vermogen belastingvrij schenken of nalaten aan hun kinderen in Nederland.

Spanje, Duitsland en Frankrijk: anders dan Nederland

In Spanje wordt gekeken naar de woonplaats van de verkrijger. Woont uw kind in Spanje en ontvangt het een erfenis van u als Nederlandse inwoner? Dan heft zowel Nederland als Spanje belasting. Gelukkig voorkomt de Spaanse wet in veel gevallen volledige dubbele heffing. Als dit speelt stemmen wij dit af met een Spaanse adviseur.

Duitsland en Frankrijk heffen zowel als de erflater/schenker als de verkrijger in hun land wonen. Deze landen hebben interne regelingen om dubbele belasting deels te voorkomen, maar geen verdrag met Nederland.

Geen schenk- of erfbelasting over Nederlands onroerend goed bij niet-inwoners

Tegenwoordig heft Nederland niet meer als een buitenlandse inwoner Nederlands onroerend goed schenkt of nalaat. De ontvanger is dan vaak wel overdrachtsbelasting verschuldigd. Bij overlijden is in sommige gevallen zelfs geen overdrachtsbelasting van toepassing.

Samenvatting: waar moet u op letten?

• Nederland kijkt naar de woonplaats en nationaliteit van de schenker of erflater.
• Andere landen, zoals Spanje of Frankrijk, kunnen andere criteria hanteren.
• Dubbele heffing is mogelijk, maar Nederland geeft vaak de mogelijkheid tot vermindering.
• Wees alert bij buitenlands onroerend goed of buitenlandse bankrekeningen, hiervoor kunnen afwijkende regels gelden.

De belastingregels verschillen per situatie en land, en het is vaak nodig om (naast een Nederlandse analyse) ook met een buitenlandse adviseur af te stemmen wat de gevolgen zijn. Wij hebben een divers netwerk aan buitenlandse contacten en denken graag met u mee.